ترکیب بندی یا کمپوزیسیون در عکاسی

ترکیب بندی یا کمپوزیسیون (composition)، در هم آمیختن بخشها یا عناصر جداگانه و ایجاد یک کل است. در عکاسی برای گرفتن عکسهای خوب، وجود چنین تفکری لازم و ضروری است.

ترکیب‌بندی یا کمپوزیسیون (Composition) بخشی از هنر عکاسیست. این جمله به وضوح بیان می‌کند که هنرمند عکاس باید اصول ترکیب‌بندی را به خوبی بیاموزد و به کار گیرد. ترکیب‌بندی در #عکاسی هنرِ قراردادن مناسب عناصر در قاب تصویر است؛ به گونه‌ای که نگاه مخاطب به سوژه‌ی اصلی جلب شود. همان‌طور که از این تعریف برمی‌آید عکسی که ترکیب‌بندی مناسبی نداشته باشد در رساندن پیام عکاس به مخاطب ناتوان خواهد بود.

فرقی نمی‌کند که با #دوربین فول‌فریم عکاسی می‌کنید یا با تلفن هوشمند، اگر به عکاسی علاقه‌مندید لازم است این قوانین را بیاموزید و از آنها به بهترین شکل استفاده کنید.

ممکن است این کار به صورت کلاسیک در لیست تکنیک های ترکیب بندی قرار نگیرد، اما این یکی از مهمترین مفاهیم برای ایجاد یک عکس خوب است. ترکیب بندی در بیشتر انواع عکاسی، “هنر حذف کردن” است. فضای محدودی در مرزهای عکس وجود دارد که فقط قبل از ترکیب بندی و در حالت اولیه، می تواند بسیار زیاد باشد.

شما باید هنگام گرفتن یک عکس، هدف داشته باشید. در واقع باید بدانید که می خواهید چه چیزی را به بیننده خود نشان دهید.

یکی از راه های این کار، حذف موارد اضافی است تا بتوانید دقیقا آنچه که می خواهید را به بیننده نشان دهید. روش های انجام این کار در عکاسی، این است که به سوژه خود نزدیک شوید، از یک لنز با فاصله کانونی بیشتر برای ایجاد یک میدان دید باریکتر یا محدودتر استفاده کنید، از عمق میدان برای جدا کردن سوژه از سایر عناصر موجود در صحنه استفاده کنید و یا از سایه (shadow) برای پنهان کردن چیزهایی که مربوط به پیامی که می خواهید به بیننده برسانید، نیستند استفاده کنید.

انواع ترکیب بندی یا کمپوزیسیون (composition)

۱- ترکیب بندی متقارن ( ترکیب قرینه)

نخستین ودر عین حال ساده ترین نوع ترکیب بندی است که هدف آن ایجاد توازن و تعامل میان اجزای تشکیل دهنده است. همچنین برای وسط قرار دادن یک سوژه آسان‌ترین راه استفاده از قانون تقارن است. تقارن ها در صورتی که به خوبی دیده و ثبت شوند، میتوانند ترکیب بندی فوق العاده ای را از لحاظ بصری به وجود آورند بیشترین استفاده از این ترکیب بندی در عکاسی معماری بخصوص بناهای مذهبی و همچنین جاده ها و انعکاس در آب مناسب است. ترکیب بندی های متقارن برای نشان دادن استحکام، پایداری و قدرت به کار میروند.

۲- ترکیب بندی عمودی

ترکیب‌ عمودی معرف روحیه‌ای مثبت و موجب القای کیفیتی ایستا در تصویراست. ترکیب عمودی در واقع متشکل از کادری عمودی هستند که عناصر با ترکیبی ایستا در اثر قرار می‌گیرند.

۳- ترکیب بندی افقی

توجه اصلی عکاس در این نوع ترکیب بندی تاکید بر خطوط افقی موجود در کادر میباشد. این ترکیب بیشتر آرامش و سکون را القا میکند. این ترکیب که در فضایی افقی شکل می‌گیرد یادآور مناظر دریا، ساحل و افق‌های بی‌کران منتهی به آسمان است و جزء ترکیبات پویا به حساب می‌آید.

۴- ترکیب بندی مدور (دایره )

دایره به عنوان شکلی گسترش یافته از یک نقطه است.در حقیقت تصور حرکت و زمان بدون وجود دایره امکان پذیر نیست. دایره بیش از هر شکل هندسی دیگر،با حرکت و پویش سر و کار پیدا می کند. به خاطر شکل دورانی اش، نوعی تحرک را القا می کند. همچنین دایره نماد نرمی، لطافت، تکرار، آرامش روحانی و آسمانی، پاکی و صمیمیت به شمار می آید. کشش درونی دارد و درونگراست.

۵- ترکیب بندی متقاطع

از تقاطع خطوط افقی با خطوط عمودی میتوان به ترکیبی متقاطع دست یافت. ساده‌ترین نوع ترکیب متقاطع صفحه شطرنج است. صفحه شطرنج از خطوط عمودی و افقی ترکیب یافته که در تناسبی مساوی یکدیگر را قطع نموده‌اند. تضاد بین حرکت و سکون؛ تضاد میان ایستایی و نرمش.

۶- ترکیب بندی مثلثی

مثلث را میتوان یکی از ساده ترین اشکال ساخت یک ترکیب خوب در عکاسی دانست. این نوع ترکیب از جهت های بسیاری با ترکیب قرینه شباهت دارد، ولی از قانون آن پیروی نمیکند. به لحاظ ایستایی از استحکام بالایی برخوردار است.

۷- ترکیب بندی اریب

در ترکیب بندی اریب اشیا و عناصر عکس روی خطوط اریب فرضی قرار می گیرند. این نوع ترکیب‌بندی باعث تقویت پرسپکتیو، عمق دادن به تصویر و همچنین پویا کردن آن می‌شود. خطوط اریب نباید حتما در مرکز تصویر باشند.نوع قرار گرفتن خطوط اریب بسته به حالت شکننده، تیز، نرم و ملایم بودن آنها در تصویر تعریف کننده ای یک حالت متفاوت است برای مثال خطوط شکننده و تیز نشان دهنده خشونت و خطوط ملایم و نرم نشان دهنده  لطافت  است.

۸- ترکیب متمرکز و غیر متمرکز

وقتی توجه بیننده به یک نقطه از تصویر جلب شود ترکیب بندی متمرکز میگویند، این نوع ترکیب بندی ثبات و بی تحرک است و در دوره ی انسان گرایی رنسانس مورد استفاده بسیار قرار گرفته است. اگر بیش از یک عنصر در تصویر داشته باشیم و توجه بیننده به آنها جلب شود ترکیب بندی غیرمتمرکز میگویند. یکی از نمونه‌های مشخص این نوع ترکیب، ترکیب بندی نگارگران سنتی ایران ونقاشان قهوه خانه و هنرمندان معاصر بیشتر ازاین نوع ترکیب بوده است. ترکیب بندی غیر متمرکز پویا و متحرک است.

۹- ترکیب بندی کادره و فریم دار

یک روش موثر برای به تصویر کشیدن عمق درون صحنه قرار دادن کادری درون کادری دیگر است. در معماری ما این کادرها زیاد هستند، از دروازه ها گرفته تا ستون ها، طاق ها و ایوان ها. با این ترکیب بندی  شما عمق مناسبی نیز به تصویر می‌دهید. همچنین از کادر برای بیان دیگر احساسات هم استفاده میشود. استفاده از این ترکیب بندی بهترین موقعیت برای پدید آوردن تصاویر خلاقانه و عمیق می باشد.